Banditisme en kleine misdaad (verhandeling 1)

Landloperij was de eerste vorm van banditisme waartegen de maatschappij zich ging organiseren. Steden zagen zich verplicht om armenzorg te organiseren voor de landlopers, om te vermijden dat de toevoerlijnen naar de stad zouden afgesneden worden door banditisme. Steden diende zich te verenigen rond armenzorg om te vermijden dat ze allen slachtoffer werden van banditisme. Door deze liefdadigheid wilde men de landlopers paaien onder een kerkelijke goedheid.
Lange tijd werd het Europese landschap gedomineerd door rondtrekkende burgers, deels omdat ze geen vaste woonplaats hadden en hun 'werk' volgden als seizoenarbeider, huursoldaat of rondtrekkende wetenschapper, deels omdat armoede hen noodzaakte rond te trekken.
De tolerantie en gastvrijheid ten aanzien van zwervers nam echter langzaam af. In de 9de eeuw gaf de lex Francorum aan dat men niet mocht geven aan zwervers die weinig geneigd waren te werken voor hun inkomen. Met de industrialisatie en verstedelijking in de 19de eeuw, wordt landloperij ook een stedelijk probleem.
In 1818 werd in Nederland de Maatschappij van Weldadigheid opgericht, die landloperij wilde bestrijden door stedelijke zwervers over te brengen naar landbouwgebieden en ze daar werk te geven. Hun werk was meteen een manier om deze afgelegen gebieden te ontwikkelen. Zo ontstonden koloniën in Wortel en Merksplas, wat nu Vlaanderen is
In België werd de opsluiting van landlopers voorzien door de wet van 27 november 1891. Deze maatregel werd in 1993, door de wet van 12 januari, opgeheven. Tot op dat ogenblik konden landlopers, bedelaars en souteneurs van hun vrijheid beroofd worden en opgesloten in speciale open gevangenissen zoals deze van Merksplas of Wortel.
Na de Belgische onafhankelijkheid verdwijnt het vrijwillige karakter van deze vorm van 'hulpverlening' en wordt landloperij een misdrijf. Meer dan honderd jaar is de wet ter beteugeling van landloperij en bedelarij van 27 november 1891 bepalend. Op het misdrijf landloperij volgt echter geen straf meer zoals voordien, maar een administratieve maatregel. Zwervers worden opgenomen in een landloperskolonie: Wortel, Merksplas of Brugge voor vrouwelijke zwervers.
In de jaren zeventig ontstaat een meer sociale kijk op landloperij, met het ontstaan van onthaaltehuizen en aangepaste hulpverlening. In 1993 volgt dan de afschaffing van de wet en daarmee wordt de lang bepleitte depenalisering van landloperij realiteit. Het begrip landloper wordt vervangen door dak- en thuisloze.
De ontwikkeling van de economie zal een bepaalde groep mensen uit de maatschappij een betere sociale levensstijl bieden. Degene die niet kunnen genieten van deze vooruitgang, worden uitgesloten en beschouwd als landlopers. Door hen te laten delen in deze betere sociale levensstijl in een vorm van armenzorg, vermijden we banditisme.
De rondtrekkende dadergroepen, voornamelijk afkomstig uit de achtergestelde voormalige Oost-blok landen, vormen een prioritaire vorm van banditisme voor onze huidige maatschappij. Gedreven door armoede en een sociaal bedreigde levenstoestand, komen ze ons beroven. Anderzijds is de actuele asieltoevloed een niet te beheersen toevloed van mensen uit gelijkaardige bedreigde levensomstandigheden. Armoede en geweld drijven hen naar een land waar de hooischuren voor velen goed gevuld zijn. Door een gebrekkige asielprocedure, verdwijnen veel van hen in de illegaliteit, waar ze meestal met banditisme, in hun dagelijks leven voorzien.
Sinds het ontstaan van het begrip "landlopers", zijn er minstens 200 jaren verstreken. Maar vandaag leven we op menselijk vlak nog op een identieke manier. Grenzen werden ondertussen gevormd en beperken het zwerven. Maar de menselijke noodzaak drijft de mensen tot zwerven en landloperij om te overleven. Ze begeven zich naar de landen met de grotere hooischuren omdat de liefdadigheid hen toegang zou geven tot armenzorg. Maar velen leven erbarmelijke omstandigheden en worden geweigerd tot de liefdadigheid en buiten de grenzen gezet.
De zwerver geeft zich niet zomaar gewonnen en binnen de illegaliteit zoekt de zwerver hardnekkig een manier om te overleven in veelal vormen van banditisme.
De ogen van een kind vragen enkel om een toekomst. Aan ons allen om hem in de ogen te kijken, of om ons gezicht weg te draaien naar onze televisie en warme zetel.