Verhandeling 5
We keren terug naar mijn voorgaande blog over landloperij en banditisme. Landloperij werd als eerste beschouwd als banditisme. De Romazigeuners zijn waarschijnlijk nog een overblijfsel van deze wijze van leven. De sterken onder hen konden dienen als bescherming of handenarbeid. Maar ze zijn tegelijkertijd een bedreiging, de onbekenden die leven in het woud. Indien ze verstoten werden uit de steden, dan restte hen nog enkel het beroven van de bevoorradingsroutes naar de steden.
Heksen en tovenaars.
Maar de zwakken onder hen hadden het moeilijker om te overleven. Sommigen deden zich voor als tovenaar of heks. De bedreiging van een bezwering en de bovennatuurlijke krachten heeft waarschijnlijk meer levens gered dan mensen op de brandstapel gebracht. Uit schrik voor deze krachten, gaven mensen offers aan deze mensen. Maar er lagen nog kapers op de kust van het bijgeloof en niet de minste, "de kerk".
Godsdienstig wedijver
De macht van de kerk was strategisch afhankelijk van haar positie in het onderwijs. Het katholieke onderwijs had een belangrijke rol in de bekeringsinspanningen op onderwijsgebied en was een bron van staatsteun voor het kerkapparaat. Om die reden had ze een sterke lokale macht op het bestuur en de ontwikkeling van de overheid.
Bijgeloof drijft vandaag nog veel meer mensen in hun keuze van onderwijs. Katholieke scholen met namen van heiligen dragen een andere etiquette dan de term "volksschool". Al zijn eindtermen voor scholen gelijk en nationaal vastgelegd door het FOD onderwijs, klinkt het vromer om naar het college te gaan dan naar de staatsschool.
Meer dan een godsdienst was de kerk ook een machtig instituut in het ancien régime. In de landen waar de kerk de macht deelde met de adel en staat, stagneerde lange tijd het onderwijs voor arbeiders. In Pruisen en de Lage Landen was deze katholieke macht meer verdeeld en kende het onderwijs een grotere vooruitgang. Een belangrijke stap door het Protestantisme was de lezing van de bijbel in het Nederlands. Vanaf nu kon iedereen de bijbel lezen en interpreteren in zijn levenswijze.
Het katholiek onderwijs verloor haar macht bij de opkomst van een pluralistisch onderwijs in openbare scholen ? In landen met vele godsdienstvormen en een sterke onkerkelijke groep ontstonden leerplannen over religie, moraal en burgerdeugden uit de levensbeschouwing van de ouders: "paideia". De kerken vreesde deze "doorsneereligie". Paideia omhelsde brede vroomheden, democratische verwachtingen en utilitaristische strevingen en vormde de basis van het Amerikaanse samenleving, het Nederlandse Nut en later nog vele onderwijshervormingen.
Het paideia vormde een toegang tot het alfabetisme voor een brede laag van de maatschappij, maar stelde eveneens een einde aan het gebruik van de "langua franca". De taal van de elite (meestal latijn) waarmee handel werd gedreven en waarmee de elite misbruik maakte van haar alfabete machtspositie om zich te laten vergoeden voor haar vertaalwerk. De paideia was vrij universeel en onafhankelijk van enige geloofsovertuiging. Ze was daarom niet bedreigend in de handelsovereenkomsten tussen mensen van zeer uiteenlopende windstreken en overtuigingen.
Terwijl in de vroege Griekse geschiedenis paideia de beperkte betekenis heeft van opvoeding bestemd voor de Griekse aristocratie, valt er in de loop van de vijfde eeuw v. Chr. een democratisering van het onderwijs- en opvoedingsideaal te constateren. Dit heeft te maken met de opkomst van Athene als democratie. Er ontstaat behoefte aan informatie en kennis op allerlei gebied. Wiskunde, geneeskunde, geografie, geschiedenis en architectuur ontwikkelt zich in een open samenleving als het Athene van de vijfde eeuw v. Chr. en sijpelt deze kennis langzaam door naar de minder bevoorrechte bevolkingsgroepen.
Paideia herhaalt zich doorheen de geschiedenis.
'Toen Zeus zich met de mens bezig hield, gaf hij aan elk van hen een welbepaalde deskundigheid, maar de politieke kennis werd gelijkmatig over iedereen verdeeld'. (Plato, Protagoras)
Zielige of Rovende Zigeuners?
BeantwoordenVerwijderenDe Roma Zigeuners : een volk met problemen, zelf veroorzaakt?
Het antwoord van deze vraag splitst ons in 2 groepen : links en rechts.
Links bekritiseert de Franse president Sarkozy van het over één kam scheren van een groep. Rechts beweert dat ze problemen aanpakken die links negeert. Beide kampen zijn overtuigd van het eigen gelijk, maar laten het werkelijke probleem onaangeroerd. Links ziet de Roma als slachtoffers van de maatschappij. Door slecht onderwijs, sociale ongelijkheid en discriminatie zijn de Roma een groep die hulp en steun verdient. Rechts ziet dat anders. Volgens rechts moet ieder individu verantwoording nemen voor zijn eigen daden en dient overlast van de Roma keihard aangepakt te worden. Sarkozy deporteert de Roma niet omdat ze Roma zijn, maar omdat ze overlast veroorzaken.
Links beroept zich op de mensenrechten, rechts beroept zich op rechtshandhaving. Rechts wil de problemen verplaatsen, links wil de problemen negeren. Maar wie gaat er iets aan de situatie van de Roma doen? De enige uitweg uit deze patstelling is een gecombineerde aanpak van problemen. De Roma hebben namelijk niet alleen problemen, ze veroorzaken ze ook. De structurele oplossingen van links moeten daarom gecombineerd worden met de korte termijn oplossingen van rechts. Dat zijn geen goedkope, makkelijke of populaire oplossingen.
Tijd, geld, betrokkenheid, en samenwerking tussen politici en Europese lidstaten is de enige manier om iets te doen aan de schrijnende achterstandsituatie van de overlastgevende Roma.
Ik hoor het u denken. Goed dan, ik droom nog maar rustig even verder.
Didier,
BeantwoordenVerwijderenIk heb zonet je bijdrage gelezen. Ook de reactie van Pascal trouwens. Niet vergeten echter dan landlopers niet hetzelfde is als Roma. (Het woord "zigeuner" beschouwen zij zelf als een scheldwoord).
Roma, dat ben je. Of je landloper bent bepaald(e) een wet en dus de overheid.
Roma waren vaak kundige vaklieden, stammend uit de laagste kasten van India, de onaanraakbaren, met specialisaties zoals metaalbewerking of paardentemmerij. Ook het lijken van afgestorvenen en het ruimen van dierlijke kadavers behoorde tot hun niet altijd slechtbetaalde werk.
Toen deze slavenvolken rond 1200 hun vrijheid verwierven, hadden ze geen territorium waar ze zich konden vestigen. De groepen trokken naar het westen en verdienden hun geld met handel, diverse ambachten en vermaak met muziek en dans. Het is bekend dat zij niet onbemiddeld waren. Er is uit de periode van 1200 tot 1400 ook geen bewijs gevonden dat deze groepen zich schuldig maakten aan criminele activiteiten.
Rond 1400 begon de stigmatisering van deze groepen, die door de Kerk en overheid als heidenen werden beschouwd. Recent onderzoek heeft aangetoond dat pas na deze periode hun welvaart enorm afnam. Uiteindelijk heeft dit geleid tot de neerwaartse spiraal van armoede waarin dit volk is terechtgekomen.
Of hoe een rijk volk door stigmatisering arm kan worden.