Tweetaligheid

Verhandeling 9

In het boek van de Swaan schetst men de talen voornamelijk in de lingua franca, de alfabeten die de standaardtaal van het land spreken, de analfabeten die regionale taal spreken en de tweetaligen. (Abram de Swaan, Zorg en de staat, 2004, pag.74)

De lingua franca "latijn" was een internationale taal die zijn voordeel had in handel drijven met mensen uit vreemde landen.

De mensen die de lingua franca spraken, waren onvermijdelijke tussenpersonen om handel te drijven met het andere land. In veel gevallen kende de handelaars de standaardtaal niet en nog minder de regionale talen. De mensen die de lingua franca spraken ontwikkelde zich snel tot een elite binnen de maatschappij.

De standaardtaal werd gebruikt voor nationale teksten en communicatie. Het was de taal van de notabelen van de maatschappij.

De regionale taal was de taal waarmee analfabeten met elkaar konden communiceren.

Tweetaligen waren mensen die de taal spraken van de aangrenzende landen, waardoor zij op hun beurt konden instaan voor handel met dit land.

De communicatieve belangen van de dialectsprekers of analfabeten, en anderzijds de tweetaligen of alfabeten liepen grotendeels parallel met culturele, economische en politieke scheidslijnen.

Bij de tweetaligen en alfabeten kwamen voornamelijk uit de plaatselijke adel, de geestelijkheid en de notabelen, bij de eentaligen of analfabeten waren vooral boeren, dagloners, en arbeiders. Het patroon van communicatie liep veelal parallel met de patronen van commerciële, politieke en culturele contacten – mensen communiceren tenslotte over de zaken die hen dagelijks bezighouden en invulling geven aan hun leven.

BESLUIT

De taal spreken van de handelspartner of de andere in het algemeen is essentieel bij de ontwikkeling van de mens en zijn omgeving. De keuze voor eentaligheid, wat De Swaan als "analfabeet" beschouwt, legt vrij veel beperkingen op en beperkt de mens tot een regionaal overleg over eerder primaire handelingen. De tweetaligheid daarentegen beschouwt De Swaan als de alfabeten omdat ze in staat zijn tot een veel bredere communicatie. Hun contacten zijn eveneens veel meer uitgesproken, wat hen in staat stelt om een bredere kennis te verwerven en een hogere ontwikkeling. De invloed van de lingua franca is vandaag vrij beperkt in de dagelijkse omgang en vormt op zich geen hinderpaal meer tot communicatie of handel.

De Belgische communautaire kwestie vindt een belangrijke voedingsbodem in de tweetaligheid van ons land. Toegepast op wat hierboven werd toegelicht, hebben we de keuze tot analfabetisme met lokale beperkingen of alfabetisme met meer mogelijkheden tot ontwikkeling van het individu en de maatschappij. Het lijkt haast evident om voor het tweede te kiezen. Maar de realiteit is soms nog anders.

Hoewel België verdeelt is in twee grote taalgebieden, moet men ook vaststellen dat binnen deze gebieden de andere taal ook nog veel aanwezig is. De Frans sprekende kustgemeenten en de Vlaams sprekende dorpjes in de Ardennen zijn hiervan voorbeelden. Voor zo'n kleine lap grond, is het maar de vraag of een communautaire kwestie wel ernstig is. Eén ding is zeker, het is een vrij simplistische manier om politici te vormen en zelfs ganse politieke partijen. Enkel en alleen door de andere taal te demoniseren. Vlamingen zijn simplistische boeren en walen zijn lui en hiermee kan men al een groot deel van de maatschappij mobiliseren. Maar zo simpel is het niet, alleen hebben we uit luiheid graag sloganeske oneliners omdat we hierdoor ook niet moeten nadenken.

Laat iedereen gewoon zijn taal spreken en voer een algemene tweetaligheid in voor scholen en administraties. Iedereen spreekt zijn eigen taal en de dienstverlening wordt in zijn taal aangeboden. Mensen die omwille van hun andere taal niet geholpen worden op 50 kilometer van hun deur is toch absurd. In de Brusselse rand leidt dit soms tot fatale situaties met 100 centrales die niet willen of kunnen reageren. Enkel en alleen door de taalkwestie.

Het zou meer overleg brengen tussen walen en vlamingen en door elkaar beter te kennen, zou je waarschijnlijk ook veel meer begrip voor elkaar hebben. Wat baat het om arbeid anders toe te passen in eenzelfde land? Door mensen aan vlaamse kant te stimuleren om te werken, stijgt de welvaart in Vlaanderen. Gebeurt dit niet in Wallonië, dan is daar een economische achterstand met grensoverschrijdende criminaliteit als gevolg en nood aan steun.

Tweetaligheid is het alfabetisme van de welvaart.

Straatgeweld

Verhandeling 8
Straatgeweld en misdaad waren in de 19° Eeuwes steden een veruitwendiging van de ontwrichting van de samenleving. Al mag het beeld van geweld, armoede, vuile straten en stinkende geuren ons ver weg lijken, toch is de aanzet van het stratengeweld een nog heel actueel gebeuren. (Abram de Swaan, Zorg en de staat, 2004, pag.128)

Immigratie
Steden hebben een aantrekkingskracht op immigranten, die vandaag nog van verre streken, hun geluk komen zoeken in een maatschappij waar ze nauwelijks op voorbereid zijn. De gevestigde bevolking zal een vrij paradoxale houding aannemen tegen deze migranten. Voor de rijkere burgers vertegenwoordigden deze nieuwkomers tegelijk een kans en een bedreiging. Ze zijn bruikbaar als arbeiders, winstgevend als klanten, recruteerbaar als politieke aanhangers, en zelf ook vaak ingenieuze ondernemers - een aspect van stedelijke migratie dat vaak over het hoofd gezien wordt en vandaag bestaat uit tal van night-shops, phoneshops en internetshops. Maar anderen zien in de immigranten een bedreiging als 'geweldenaren, wilden, voor wie in de stad geen plaats is. Bij diefstal of geweld gaat de verdenking zeer gemakkelijk naar de nieuwkomers, waardoor zij beschouwd worden als een gevaar voor de stedelijke veiligheid.
Het volk vreesde voor goedkopere concurrentie voor hun eenvoudige arbeidsplaatsen. De meest gekende en ingeslepen houding van de gevestigde stadsbewoners tegenover de nieuwkomers was dat ze maar zo snel mogelijk moesten verdwijnen door lijfelijke verwijdering. Maar omdat de nieuwe immigranten niet uit de stad geweerd of verjaagd konden worden, moesten ze wel op de een of andere manier worden gehuisvest, in de hoop dat ze zich vroeger of laat aan het stadsleven zouden aanpassen. De meeste steden zijn vandaag nog gekenmerkt door migratie concentraties. Het zal tot 2006 duren voor een inburgeringsdecreet het daglicht ziet. Meer dan een eeuw zal men deze kortzichtige houding aanhouden. Ze moeten weg maar toch kan men niet vermijden dat ze zich vestigen. Het zijn criminelen die enkel en alleen al door hun uitzicht voor onveiligheid zorgen. Elke gebeurtenis wordt gretig aangegrepen om de situatie uit te vergroten. En zelfs vandaag kan ik mij niet ontdoen van deze naïeve gedachten, die bij vele mensen nog bestaan en zelfs zorgen voor politieke mandatarissen.

Straatgeweld
De onmiddellijke nabijheid van ongenode vreemdelingen wekte gedurige ergernis en angst voor fysiek geweld. Het moderne stadsleven verloopt in talloos veel ontmoetingen die de stedeling een minimum aan conflict en ergernis bezorgt. Dit vraagt om duidelijke nieuwe afspraken en duidelijke grenzen tussen de mensen die zo dicht opeengepakt leven.
In de vroeg-industriële steden woonden rijken en armen door elkaar. Werk en gezinsleven speelden zich af in dezelfde of aangrenzende ruimten. De straten vormden een natuurlijk verlengstuk van de woningen, en de onderkomens van de armen waren gescheiden in gemeenschappelijke binnenplaatsen, latrines, trappenhuizen en gangen. Dat kon zolang mensen precies wisten wat ze van elkaar konden verwachten, zolang ze status en beroep van hun medeburgers konden herkennen aan hun kleding en uiterlijke verschijning, zolang ze hun meerderen respecteerden, vrede hadden met hun eigen maatschappelijke positie, en zich hielden aan de regels voor het gebruik van gemeenschappelijke ruimten en de vermijding van overlast. Vandaag is dit niet anders in onze toch wel vrij onverdraagzame maatschappij. De prikkelbaarheid om elke sociale activiteit te bestempelen als overlast zorgt voor blijvende frustraties tussen de mensen. Zelfs met een verhoogde mondigheid en scholing, lijken deze oude gevoelens nog heel actueel te zijn.
De vrij plotselinge toestroom van nieuwkomers maakte dat nog erger. Niet alleen doordat nu nog meer mensen een zelfde ruimte moesten delen, maar ook omdat de immigranten aanstoot gaven, oningewijd als ze waren in de edele steedse kunst overlast te vermijden (of het anderen straffeloos te bezorgen). En bovendien, al waren ze heel wat ergernis gewend, de stedelingen werden overrompeld door tal van nieuwe irritaties. De nieuwe leefgewoonten zorgen vandaag ervoor dat de bestaande bewoners een andere woonplaats zoeken. Het meer buiten leven en het luider spreken alleen al zorgt voor hoog oplopende ruzies die in het verleden ongetwijfeld tot straatgeweld zou geleid hebben. Gebrek aan inburgering, in rechten en plichten, zorgt voor frustraties bij de stedelingen en ontwrichting van een ganse buurt. Economische terugval en criminaliteit zijn dan nooit ver weg.
Maar denk nu eens de huidskleur, taal en afkomst weg. Een doodgewone burger van bij ons met beperkingen en gebreken. Hoe stellen wij ons dan op? Voor de eenvoud neem je misschien best een gehandicapte persoon, dan is de achterstand of het gebrek meteen duidelijk voor iedereen. Wel in dat geval zorgen wij voor aangepaste parkeerplaatsen, subsidies, familiale hulp en bovenal respect. We helpen hem zijn beperkingen weg te werken en waar nodig zorgen wij voor een aangepaste omgeving. En nu de doorvertaling naar de immigrant.
Migranten moesten vaak de smaad, hatelijke opmerkingen en beledigingen van voorbijgangers duchten. Ze moesten hun persoon tegen aanvallen beschermen, hun bezit tegen diefstal, en hun waardigheid tegen haat en smaad. Anderen zochten een vlugge winst, buit of romance. Vandaag is er nog veel misbruik van de precaire toestand van deze mensen. Illegale tewerkstelling is in vele gevallen hun enige manier van inkomen. Net daar vallen zij heel gemakkelijk ten prooi aan malafide personen die op de meest parasitaire manier teren op de situatie. Het uitstalraam van vele jonge immigrante prostitués in de straten van Brussel, is het levende bewijs van precaire toestand van deze mensen.

Straatgeweld in steden
De vele getto's in tal van steden brengen gelijkgestemden bijeen. Zij delen een gemiste inburgering en de gevolgen hiervan. Een overheid die zich weinig aantrekt van de immigratie en maar laat betijen. Gemiste scholing en daaruit voortvloeiend gemiste arbeidsplaatsen. Leven in een cultuur die voor hen onbereikbaar blijkt om dan terug te vallen op een cultuur van hun grootouders die zij al lang achter zich hadden gelaten. Armoede alom en een uitzichtloze toekomst doen de frustraties zo hoog oplopen dat het straatgeweld in vele steden een ecliptische verschijning wordt.
Hoog tijd om naïviteit van rondtrekkende nomaden achter ons te laten en de immigranten te erkennen als nieuwkomers. Maar het vraagt om een evenwichtsoefening om niet ten prooi te vallen aan het andere extremisme die in elk woord racisme ziet. We moeten gewoon het lef hebben om voor elke nieuwkomer zijn rechten en plichten te erkennen. Zo vermijden we frustratie bij de stedelingen en zorgen we voor een toekomst voor deze mensen. Toch lijkt het voor velen moeilijk om de 19° eeuwse steden achter zich te laten en het Vlaams inburgeringsdecreet van 2006 loyaal toe te passen. Zijn we trouwens niet gebonden aan de wetten die wij door onze vertegenwoordigers laten stemmen?
Maar laat het ons een troost zijn. In de 19° eeuw regelde de situatie zichzelf door toename van misdaad, straatgeweld, rebellie, de onvoorspelbare cycli van de stedelijk-industriële arbeidsmarkt, en massale epidemieën. 18.000 sterfgevallen aan cholera in Parijs en in London zette de overheid aan het denken.